Blog: Annemarie Brijder 21 december 2023

Ook het komende jaar mag er nog gevist worden op de ernstig bedreigde paling. Dat besloten de Europese ministers vorige week tijdens de Landbouwraad¹. Hiermee gaan ze recht in tegen het wetenschappelijke advies dat aangeeft dat een totaal visverbod noodzakelijk is om het dier van uitsterven te redden. Niet alleen voor de paling, maar ook voor de consument zou het beter zijn als Nederland de palingvisserij zou verbieden: Nederlandse paling zit namelijk vol met PFAS.

De paling gaat het niet redden als we niet alles op alles zetten om hem te beschermen. Al ruim 90% van het aantal dieren dat er vijftig jaar geleden zwom, is verdwenen. Jaar na jaar slaan wetenschappers van het International Council for the Exploration of the Seas (ICES) alarm: in hun laatste rapport vorige maand vragen ze wederom om alle menselijke impact naar nul te brengen, onder andere door een einde aan alle palingvisserij².

Grootste palingvisser van Europa

Toch gaat de vangst gewoon door. De zes maanden visserijstop in de kustwateren die de Europese ministers afspraken zal niet zorgen voor het herstel van de populatie. Bovendien vist Nederland, als veruit de grootste palingvisser in Europa en daarbuiten, enkel in de binnenwateren. Terwijl andere landen minderen, heeft Nederland de laatste jaren de vangst zelfs opgeschroefd naar 538 ton (ruim 186 ton meer dan tien jaar geleden). Desastreus voor de paling. En wie doen we hier nu werkelijk een plezier mee?

Bescherm de consument

De consument zou je zeggen, maar dat is zeer de vraag. Want paling uit veel Nederlandse wateren zit vol ongezonde PFAS, blijkt uit onderzoek. Terwijl de Europese Autoriteit voor Voedselveiligheid (EFSA) voor een volwassene van 75 kg adviseert om maximaal 330 ng PFAS per week binnen te krijgen³, kan er in een portie paling van een ons zo’n 4880 ng PFAS zitten.⁴ Na een portie paling mag je dus drie maanden geen PFAS meer binnenkrijgen⁵. Onmogelijk, gezien de alom aanwezigheid van PFAS in ons milieu en voedsel.

PFAS zijn door de mens gemaakte, niet-afbreekbare stoffen en kunnen leiden tot een scala aan gezondheidsproblemen, zoals leverschade, schildklierziekte, vruchtbaarheidsproblemen en kanker. Maar als consument aan de viskraam is het onmogelijk te weten waar de aangeboden paling vandaan komt en hoe vervuild hij is. Een zwangere vrouw kan via paling ongezonde hoeveelheden PFAS binnenkrijgen. Een gevaarlijke situatie, die leidde tot Kamervragen⁶. De enige manier om de consument te beschermen is een visserijverbod, net zoals dat al in de rivieren geldt wegens het risico op dioxinevergiftiging.⁷

Jacht op volwassen en babypalingen

Naast de vangst van volwassen palingen is Nederland als grootste ‘palingkweker’ verantwoordelijk voor de vangst van miljoenen babypalingen, glasalen, uit onder andere Frankrijk. Zij verdwijnen in Nederlandse kwekerijen waar ze worden vetgemest en gedood, wat leidt tot ernstige dierenwelzijnsproblemen. Voor de goede sier plaatst de industrie een deel van de gevangen glasalen in Nederlandse binnenwateren, maar het succes van deze gesubsidieerde acties is nooit aangetoond en ICES adviseert ermee te stoppen.¹

Het is 1 voor 12 voor de paling. Als we deze bijzondere diersoort willen behouden voor toekomstige generaties moeten we in actie komen. Dat betekent allereerst stoppen met jacht te maken op het dier, te beginnen met een visserijverbod in Nederlandse wateren. Ik hoop van harte dat minister Adema zijn verantwoordelijkheid neemt en zich hiervoor inzet. Daarmee beschermt hij niet alleen de paling, maar ook de consument.

Annemarie Brijder - Bioloog en campagneleider vissenwelzijn Compassion in World Farming Nederland

Dit artikel verscheen op 21 december 2023 in het Nederlands Dagblad.