Niemand wil kloonvlees, maar Nederland ligt dwars

9-3-2016

BLOG: Geert Laugs - 9 maart 2016

Europeanen willen geen vlees van gekloonde dieren op hun bord. Daarom is er een Europese wet in de maak om kloonvlees en het klonen van landbouwdieren geen enkele ruimte te geven in Europa. EU-voorzitter Nederland denkt hier echter anders over en lijkt de komst van de wet moedwillig te blokkeren.

Klonen is dierenleed

Klonen van dieren leidt tot ernstig dierenleed. In het laboratorium wordt een genetische kopie gemaakt van één ouderdier. Die wordt dan, in de vorm van een eicel, ingebracht bij een draagmoeder, die -als alles goed gaat- een dier ter wereld brengt dat genetisch identiek is aan het ouderdier. Maar helaas gaat het meestal níét goed. Dolly, het eerste gekloonde schaap, was de enige succesvolle geboorte uit maar liefst 277 gekloonde embryo's die werden ingebracht bij een draagmoeder. Heel vaak gaat het al mis vóór de geboorte en sterft het gekloonde dier voordat het daglicht ziet, bijvoorbeeld door afwijkingen van de placenta. Gekloonde dieren zijn vaak abnormaal groot en zwaar waardoor een natuurlijke bevalling vaak niet mogelijk is. Een keizersnede is dan de enige optie. De kloondieren die het wél redden komen vaak misvormd ter wereld en vele sterven binnen enkele dagen na de geboorte. Ademhalingsmoeilijkheden, hartfalen en gebreken aan nieren of lever zijn vaak de oorzaak.

Geen 'superdieren'

Wanneer klonen in de veehouderij wordt toegestaan schaadt dat niet alleen het welzijn van de draagmoeders en de kloondieren, maar ook dat van hun nakomelingen. Men zal klonen namelijk vooral toepassen om nóg sneller hoogproductieve melkkoeien of snel groeiende varkens te fokken. Het fokken van dergelijke 'superdieren' heeft echter ernstige gevolgen voor hun welzijn. Zo noemde het wetenschappelijk comité van EFSA, de Europese voedselautoriteit, het fokken van koeien voor hoge melkgift de belangrijkste oorzaak van welzijnsproblemen in de melkveehouderij.

Niemand wil kloonvlees

Een grote meerderheid van de Europeanen wil geen vlees of melk van kloondieren. Dat is de onmiskenbare conclusie van twee recente Eurobarometer onderzoeken. Zo'n 75% van de ondervraagden zei om ethische redenen tegenstander te zijn van het klonen van landbouwdieren (2008) en zelfs 84% maakte zich grote zorgen over mogelijke veiligheidsrisico's als klonen gebruikt zou worden voor voedselproductie (2010).

Verbod in de maak

Eind 2013 publiceerde de Europese Commissie een lang verwacht voorstel om het klonen van landbouwdieren in de EU voor tenminste vijf jaar te verbieden, een plan dat gesteund wordt door een meerderheid van de lidstaten. Vorig jaar scherpte het Europees Parlement, met een overgrote meerderheid (529-120), dat voorstel verder aan. Het parlement wil een permanent verbod op het klonen van landbouwdieren in de EU, en een verbod op het vermarkten en importeren van vlees, melk, embryo's en erfelijk materiaal van gekloonde dieren en hun nakomelingen. Als het parlement zijn zin krijgt, krijgen klonen van landbouwdieren en de verkoop van hun producten geen kans in de EU, zoals de meerderheid van consumenten het wil.

Nederland dwarsligger

Wie denkt dat het kloonverbod er nu snel zal komen heeft echter buiten EU-voorzitter Nederland gerekend. Onze regering is namelijk tegenstander van een volledig verbod en wil dat lidstaten klonen soms mogen toestaan, bijvoorbeeld als het doel 'innovatie' betreft (1). Dit is echter een vaag begrip dat doet vrezen dat het hek van de dam is als dit wordt geaccepteerd. Wie weet hoeveel dierenleed in de vee-industrie allemaal onder de noemer 'innovatie' verkocht wordt kan alleen maar zeer verontrust zijn.
Sinds de publicatie van de regeringsreactie in april 2014 is van het kabinet geruime tijd niets over klonen vernomen. Kort voor Kerst schreef de regering echter het onderwerp niet in de Europese Raad aan de orde te willen stellen, 'mede gelet op het krachtenveld in de Raad en in het Europees parlement' (2). Hiermee laadt de regering de verdenking op zich de Europese besluitvorming te vertragen om zo het eigen standpunt overeind te houden.

Onaanvaardbaar

Vanuit democratisch oogpunt is dat onaanvaardbaar. Als EU voorzitter moet de regering de voorstellen voor een kloonverbod met spoed bespreken met de lidstaten om de blokkade van de wet op te heffen. In het belang van de dieren moet de regering haar verzet tegen een kloonverbod staken en het standpunt van het Europees Parlement onverkort steunen.

Geert Laugs

Geert Laugs - Directeur Compassion in World Farming Nederland
g.laugs@ciwf.nl

(1)in een officiële reactie op het commissievoorstel uit 2014 (BNC fiche kst 22112-1825).
(2)http://www.tweedekamer.nl/downloads/document?id=d709e262-e8e6-40d9-bb6a-1c98257ba8b9&title=Geannoteerde%20agenda%20Landbouw-%20en%20Visserijraad%2014%20%26%2015%20december%202015.pdf
Voor de voorstellen over klonen van dieren en genetisch gemodificeerde organismen (Kamerstuk 22 112, nr. 1825 en Kamerstuk 34 214, nr. 3) is mijn voornemen deze niet in de Raad te behandelen, mede gelet op het krachtenveld in de Raad en in het Europees parlement. (geannoteerde agenda landbouw- en visserijraad)