Boekbespreking: 'Farmageddon'

BLOG: Geert Laugs, 30 januari 2014

The true cost of cheap meat

In de afgelopen drie jaar reisde Philip Lymbery, CEO van Compassion in World Farming, de wereld rond op zoek naar de dramatische gevolgen van de wereldwijde vee-industrie. De weerslag van Lymbery's reizen is te vinden in 'Farmageddon'; het boek dat hij samen met Sunday Times journalist Isabel Oakeshott schreef. 'Farmageddon' luidt op indringende wijze de noodklok. Het toont de industriële veehouderij als een van de grootste problemen van deze tijd. Ze is verantwoordelijk voor ongeëvenaarde voedselverspilling, bedreigt de gezondheid en is de grootste veroorzaker van dierenleed in de wereld.

Mythe

In het begin van het boek lezen we hoe voorzitter Mao in 1958 de oorlog verklaarde aan de spreeuwen omdat die de oogst aantastten. Miljoenen Chinezen werden er op uitgestuurd om spreeuwen uit te roeien, maar een grote ramp was het onbedoelde gevolg: het land werd overspoeld door insecten die ongenadig rijst en graan vernietigden. De campagne die bedoeld was om honger tegen te gaan bereikte zo het tegenovergestelde. Analoog aan dit klassieke voorbeeld beschrijft de auteur de industriële veehouderij en prikt hij de mythe van goedkoop voedsel voor iedereen door. In werkelijkheid betalen we een hoge prijs voor goedkoop vlees en dreigen rampzalige gevolgen ('Farmageddon') als we niet snel handelen.

Milieu

In 'Farmageddon' doet Lymbery verslag van zijn reizen en van de vele gesprekken die hij voerde met deskundigen, campaigners en mensen die de gevolgen van de vee-industrie aan den lijve ervoeren. Hij neemt de lezer mee naar mega-koeienfarms in Californië, naar levensgevaarlijke varkenspoepbassins in North Carolina, naar met algen besmeurde stranden in Bretagne en naar met kippenmest vervuilde rivieren in Maryland. Hij bezoekt inheemse bewoners in Argentinië die van hun land verdreven werden om plaats te maken voor de massale teelt van veevoer. In China constateert hij enorme vervuiling door de varkensindustrie en leert hij van boeren dat antibiotica daar vrij verkrijgbaar zijn en dus ook op grote schaal worden toegepast.

Wetenschap

Toch is 'Farmageddon' veel meer dan een goed leesbaar en indringend reisverslag. Alle verhalen zijn gebaseerd op degelijk onderzoek, zowel ter plekke als op basis van wetenschappelijk literatuur. Het boek gaat daarom óók in op de risico's van nieuwe technieken als genetische manipulatie van gewassen en het klonen van dieren. En natuurlijk blijft het enorme beslag dat de industriële veehouderij legt op kostbare en schaarse grondstoffen als olie, land en water niet onvermeld. Om de miljarden landbouwdieren te kunnen voeden worden wereldwijd enorme hoeveelheden graan verbruikt: genoeg om 3 miljard mensen te voeden.

Mensen eerst

De oplossingen die Lymbery presenteert zijn verrassend. 'Farmageddon' is geen pleidooi tegen het eten van vlees of vóór een 100% vegetarisch dieet. Het pleit voor een fundamenteel andere aanpak van de voedselproductie op aarde. Landbouwdieren moeten uit de veefabrieken en terug naar de boerderij. Er moet een eind komen aan de concurrentie tussen mensen en landbouwdieren om voedsel dat ook door mensen gegeten kan worden. Dieren zetten graan en soja namelijk niet erg efficiënt om in vlees. Veel calorieën en eiwitten gaan bij dit proces verloren. Om te garanderen dat de wereldbevolking goed wordt gevoed  hebben mensen voorrang. Landbouwdieren zijn juist bij uitstek geschikt om voedsel dat niet geschikt is voor mensen, zoals gras en voedselresten, om te zetten in vlees en zuivel.

Voor iedereen

Farmageddon is een goed geschreven en helder boek, dat een breed publiek kan aanspreken. Dat geldt ook voor de aanbevelingen aan consumenten waarmee het boek eindigt: stop de verspilling van vlees, eet minder vlees en kies voor vlees en producten van dieren die buiten komen, bij voorkeur geproduceerd in eigen regio!

Geert Laugs - Directeur Compassion in World Farming Nederland

 
'Farmageddon, the true cost of cheap meat', verschijnt in het Engels en is uitgegeven door Bloomsbury. Het boek telt 448 pagina's, kost € 16,49 en is in Nederland te koop bij de betere boekhandel en via bol.com. Bestel Farmageddon op bol.com.

Wekelijks publiceren we een kort filmverslag dat Philip Lymbery maakte tijdens zijn reizen voor 'Farmageddon'. Bekijk hier de trailer.